Balkanlarda yaşayan Türklerdir. Balkan Türkleri, Edirne’deki Meriç Nehri’nin batı tarafında yaşayan Türklere verilen isimdir.
Çoğunlukla Makedonya, Kosova, Bulgaristan, Yunanistan, Bosna-Hersek ve Romanya’da olmak üzere toplamda 1.763.155 – 2.837.703 Türk yaşamaktadır. Nüfusları kesin olarak hesaplanamamakla birlikte 1 milyona yakın olduğu Türk Dernekleri tarafından hesaplanmaktadır.
TARİH
Osmanlı Devletinin iskan politikası olarak Balkanlara yerleştirilmiş olan Anadolu’daki yörüklerden ve kuzeyden gelen Kıpçak-Kuman boylarından oluşan Türk topluluklarının ahvadıdır. Bölge kültürüne katkıda bulunmalarının yanında, yılın belli zamanlarında komşu bölgelere akınlar düzenlemişlerdir.
93 Harbi ile çoğalan Balkan Savaşları ile daha da kitleselleşen Müslüman (Türk, Çingene, Boşnak, Arnavut, Pomak) göçü büyük acılara ve katliamlara sahne olmuştur. Lozan Antlaşmasının ek protokolü ile Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi yapılmış, Türkiye ve Yunanistan’ın vatandaşları din esasına dayalı olarak zorunlu göçe tabi tutulmuştur. Türkiye’de sadece İstanbul kenti ile Gökçeada ve Bozcaada’da oturan Rumlar, Yunanistan’da ise sadece Batı Trakya’daki Türkler ve Pomaklar mübadelen muaf tutulmuşlardır.
GÜNÜMÜZ
Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasının ardından mübadeleler ile Türklerin bir kısmı Türkiye’ye göç etmiş olsa da, günümüzde halen, Bulgaristan, Makedonya, Yunanistan, Kosova, Sırbistan’da Türk nüfusun yoğun olduğu yerleşimler vardır. Türkçe ve bulundukları ülkenin dillerini konuşmaktadırlar.
1989 yılında Bulgaristan’daki zorunlu isim değiştirme vb. baskılar sonucunda Türkler Başta İstanbul, Bursa ve İzmir olmak üzere Türkiye’ye göç etmiş, politika değişiklikleri sonucu bu göçmenlerin bir kısmı Bulgaristan’a geri dönmüştür.
Türklerin Yunanistan’dan Göçü
Yunanistan bölgesinden Türk göçleri birkaç şekilde gelişmiş, bu göçler sonucunda bölgede bir zamanlar hatırı sayılır nüfus oranına sahip Türkler, günümüzde sadece Batı Trakya’da kalmıştır. Batı Trakya’nın 1923 yılındaki nüfusu 191.699’dur. Batı Trakya Nüfusunun 129.120’si Türk (%67), 33.910’u Yunan (%18), 28.669’u Bulgar, geri kalan nüfusunu ise Ermeni ve Yahudi topluluğu oluşturmaktaydı.
Batı Trakya’daki nüfusun büyük çoğunluğunu Türklerin oluşturması nedeniyle Batı Trakya Türkleri 1923-1924 Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesinden muaf tutulmuşlar, ancak Lozandaki görüşmelerde, Mesta Karasu Nehri ile Meriç Nehri arası Batı Trakya olarak kabul edildiğinden Mesta ile Ustruma nehirleri arasında kalan Kavala, Drama, Serez bölgelerindeki Türkler mübadeleye tabi olmuşlar ve Türkiye’ye gelmek zorunda kalmışlardır.
NÜFUS
Arnavutluk: 714 kişi ana dil olarak Türkçe beyanında bulunmuştur. (2011 sayımı)
Bulgaristan: 588.318 (2011 sayımı) 2011 nüfus sayımında 736.981 kişi etnik gurubunu belirtmemiştir. Bu kişilerin etnik gurup dağılımları, sayımda hile yapılmadığı kabul edilerek Bulgaristan’ın genel etnik dağılımına eşit olduğu düşünüldüğünde 70 bine yakın Türk Nüfusu daha olduğu düşünülebilir.
Yunanistan: 49.000 – 130.000 – 150.00
Kuzey Makedonya: 77.959 (2002 sayımı) Torbeşler dahil.
Kosova: 18.738 (2011 sayımı) 50.000 (2013 sayımı), 2014 tarihli diğer bir kaynağa göre bu sayının 1200 olduğu ifade edilmektedir.
Romanya: 27.580 ve ayrıca 23.409
Sırbistan: 647 (2011 Sayımı)
Adakale
Adakale, Kal’a ı Ada, 1968 yılında Demirkapı (Iron Gates) Barajı’nın suları altında kalana kadar Tuna Nehri üzerinde, bu günkü Romanya topraklarında yer alan ve üzerinde Türk nüfusun yaşadığı ada. Eski adı Caroline Adası, Romence adı Yeni Orşova dır.
Tuna Nehrin’deki trafik ve ticareti kontrol eden ada, 1691 yılından Osmanlı Devleti tarafından fethedilmiş, 1878 Berlin Antlaşmasında kime teslim edileceğinin yazımı unutulduğundan 1923 yılındaki Lozan Anlaşması ile Romanya’ya teslim edilene kadar bir Türk adası olarak kalmıştır. 1960’lı yılların sonlarına kadar 1000 kadar Türk’ün yaşadığı 160.000 metre kare yüzölçümündeki Adakale, Osmanlı Mimarisinin özelliklerini yansıtan bir yerleşim birimiydi. Üzerinde bir Cami, bir Vauban stilinde inşa edilmiş bir kale, küçük bir Ortodoks klişesi, Pazar yeri ve birkaç kahvehane bulunmaktaydı. Adada yaşayan Türkler tütün ekimi, kayıkçılık ve ticarettin geçimlerini sağlarlardı. Ada baraj suları altında kaldıktan sonra adalıların büyük bölümü Türkiye’ye göç etmiştir. Kyn. Wikipedia Tr
